اصول پرورش گوسفند و بز( پرواربندی )

پرواربندی عبارت است از تغذیه متعادل دام‌های نر دارای سن کمتراز یک سال به منظور تامین سرعت رشد کافی در جهت تولید گوشت است برای مدت زمان و وزن مشخصی انجام می‌شود. در پرواربندی با حیوانات باید تمام امکانات برای دام‌های جوان و نو متذکر شد. این امر به دلایل زیر است:

1-ضریب تبدیل حیوان جوان کمتر از پیرمی‌باشد.
2-سرعت رشد حیوان جوان ببشتر است.
3-افزایش وزن در دام‌های پیر و حذفی ناشی از ذخیره چربی است ولی در نرهای جوان به صورت ذخیره پروتئین( عضله ماهیچه) است.
4-بازار پسندی گوشت حیوان پیر کم است.
5-ارزش یابی وزن زنده یا لاشه دام‌های نوجوان نسبت به دام‌های ماده و پیر بیشتر است.

روش‌های مختلف پرواربندی

1-پرواربندی کوتاه مدت بره‌های شیرخوار
از سن دو هفتگی وهمزمان با شروع تغذیه بره ها با مواد کنسانتره شده و علوفه تا سن 14 ماهگی انجام می‌شود. برای کنترل تغذیه بره ها و ممانعت مادرها از تغذیه با کنسانتره یک دیوار جدا کننده که فقط بره ها می‌توانند عبور کنند در آغل قرار داده می‌شود. افزایش وزن در این روش 300-250 گرم می‌باشد. پروار بره‌های شیرخوار در چراگاه نیز قابل اجرا است.

2-پرواربندی طولانی مدت بره‌های شیر خوار
در این روش پس از آن که بره ها به مدت 7-8 هفته با شیر مادر تغذیه شدند، به تدریج شیرگیری شده و تغذیه آنها با کنسانتره و علوفه شروع می‌شود. وزن بره ها در شروع تغذیه حدود 22-18 کیلوگرم است. وزن نهایی در این روش 50-45 کیلو است و طول مدت پرواربندی با احتساب دوران شیرخوارگی 7 ماه است.

مزیت‌های پرواربندی طولانی مدت نسبت به کوتاه مدت

الف: در اثر محدود شدن دوره شیرخوارگی به 6-5 هفته گوسفند مادر زودتر بارور می‌شود.

ب: مصرف غذا در مقایسه با روش کوتاه مدت کمتر است.

3- پرواربندی با شیر(بره‌های شیر پروار)
در این نوع پرواربندی بیشتر مواد مغذی مورد نیاز بره ها از طریق شیر مادر و یا جانشین شیر تامین می‌گردد و بره ها در وزن معادل 20k g کشتار می‌شوند.

رنگ گوشت این بره ها سفید با چربی سفید تا صورتی روشن بوده ومقدار آهن در گوشت آنها بسیار کم است.

4- پرواربندی تجارتی
پرواربند بره ها را از گله‌های داشتی عشایر یا روستایی تهیه می‌کنند.

با شروع فصل بهار بره ها همراه با مادر به چراگاه و مرتع منتقل می‌شوند و در وزن مناسب به فروش می‌رسند.

به علت افزایش تقاضا برای مصرف گوشت بره‌های شیرخوار در اواخر فصل زمستان، عشایر و دامپروران روستایی بره‌هایی که در فصل پاییز متولد می‌شوند را با غذای مکمل تغذیه کرده و در اواخر زمستان می‌فروشند. بیشتر دامداران فروش خود را از اواسط اردیبهشت ماه شروع می‌کنند. مرحله دوم فروش دام تقریباً اواسط خرداد است. به هر حال در پرورش تجاری از بره‌هایی که از اواسط خرداد ماه به فروش می‌رسند برای پرواربندی استفاده می‌شود.

مزایای پرواربندی
علاوه بر اقتصادی و اجتماعی بودن فعالیت‌های پرواربندی دارای مزایای دیگری به شرح زیر است:

1- استفاده از حداکثر ظرفیت تولید گوشت دام
برای ایجاد تعادل بین مرتع موجود و تعداد واحد دامی‌در کشور باید حتی‌الامکان از افزایش غیر اصولی تعداد دام جلوگیری شود. با کاهش دام‌های موجود و پرورش صحیح آنها میزان تولید همچنان ثابت باقی می‌ماند. به نحوی که در تغذیه متعادل یک بره با وزن 30kg(‌با تغذیه غیر اصولی) به بازار ارائه می‌شود و از تخریب مرتع جلوگیری می‌شود.

2- افزایش مرغوبیت گوشت
در فعالیت‌های پرواربندی تغذیه مناسب و متعادل گوسفندان علاوه بر افزایش سرعت رشد حیوان سبب بهتر شدن کیفیت گوشت تولیدی می‌شود.

3-برگشت سریع سرمایه
چنانچه سرمایه گذاری فقط در زمینه پرواربندی انجام شود در پایان دوره هم سرمایه به دست دامدار رسیده و هم یک سود به دست او خواهد رسید که این امر موجب دلگرمی‌دامدار شده و او به کار خود علاقه بیشتری نشان می‌دهد.

4-کمک به حفاظت از مراتع کشور
3- چون عشایر دارای امکانات لازم برای پرواربندی نمی‌باشند، ممکن است که در گله بره‌هایی داشته باشند که رشد کافی را نکرده باشند. به همین خاطر آنها را به فروش نمی‌رسانند و آنها را تا 12-11 ماهگی نگهداری می‌کنند و بعد به فروش می‌رسانند. شیشک ها توسط چوبداران خریداری شده و در مراتعی که به آنها حق علف خوردن می‌دهند چرا می‌دهند که این خود باعث تخریب مرتع می‌گردد.

 روش کار چوبداران علاوه بر تخریب مرتع باعث افزایش غیر اصولی تعداد دام می‌شود که این نیز تاثیر مستقیم بر تخریب مرتع دارد.

شرایط موفقیت در پرواربندی

1-امنیت
 در بیشتر دامداری ها امروزه استفاده از سلاح‌های مجاز و سگ‌های اصیل امری عادی است. با این حال پاسداری و نگهبانی در هنگام شب امری لازم و ضروری است.

2-جایگاه و فضای مورد نیار برای هر راس بره
در ایران به خاطر اختلاف در سردترین و گرم ترین منطقه( حدود 50) نوع جایگاه در مناطق مختلف متفاوت است.

در شروع پروار برای هر راس دام 8/0-7/0 متر مربع فضا کافی است. ولی فضای کافی باید با وزن نهایی دام تعیین گردد.

تجربه نشان می‌دهد که کاهش تراکم دام در واحد سطح سبب افزایش سرعت رشد و سوددهی می‌شود. لذا در جایگاهی‌های باز و بسته به ترتیب 1 و 2/1 متر مربع فضا برای هر راس بره توصیه می‌شود.

3-خرید علوفه و مواد متراکم در زمان مناسب
برای افزایش سود باید در جهت کاهش هزینه ها تلاش شود. خرید علوفه در زمان مناسب و واکسیناسیون به موقع از جمله اقداماتی است که سبب افزایش سوددهی می‌شود.

4-خرید بره در مناسب ترین اوقات سال
خرید بره ها با قیمت مناسب از جمله عواملی است که در کاهش هزینه و سوددهی بیشتر موثر می‌باشد. با آگاهی از منشاء بره‌های پرواری می‌توان زمان عرضه آنها را به بازار فروش پیش بینی نمود که پرواربند باید از اواسط تابستان شروع به این کار کند تا بتواند حداقل دو دوره در سال پرواربندی را انجام دهند. لذا بهترین زمان برای خرید اوایل تابستان است تا بتواند توسط پس چرها دام را تا اواسط تابستان بکشاند و از آن به بعد به پرواربندی اقدام کند.

خرید بره در ابتدای فصل تابستان دارای دو حسن عمده زیر می‌باشد:   

1-بره ها تا شروع پروار از نظر تکامل سیستم استخوانی به میزان زیادی رشد می‌نمایند و آمادگی آنها برای پروار شدن است.
2- در این زمان قیمت بره ها و هزینه خرید آنها کمتر است.

5: محل‌های مناسب خرید بره
بهترین محل خرید، میدان دام می‌باشد. زیرا نژادهای مختلف کشور در میدان دام می‌باشد و دامدار می‌تواند هر نژادی که دوست دارد خریداری کند. در میدان دام چون دام ها در تعداد بیشتری به بازار عرضه می‌شوند، خریدار می‌تواند دام‌های مورد نیاز خود را در یک نوبت از دام‌های یکنواخت تهیه نماید.

در هنگام خرید باید به نکات زیر توجه کرد:
الف: بهتر است دام به هنگام خرید به طور نسبی لاغر باشد. ( لاغر بودن دام با قدرت و سلامت دام باشد).
ب: برای پرواربندی خرده بره‌های درشت اندام نسبت به بره‌های سبک وزن و کوچک اندام با صرفه تر است.
ج: بره‌های مورد نظر باید درشت و دارای پاهای بلند و بدن کشیده، شکم جمع و جور و فاقد افتادگی، عدم لنگش و ریختگی مو و اسهال و فاقد ترشحات بینی و اطراف چشم باشند.
د: سعی شود بره‌هایی انتخاب شوند که از نظر وزن به یکدیگر نزدیک باشند.
ه: میانگین سن و وزن بره‌های مورد نظر به ترتیب حدود 7-4 ماه و 30KG باشد.

6-طول مدت پرواربندی و تعداد دوره‌های پرواربندی در یک سال
پرواربندی بره ها به مدت 90 روز با حداکثر افزایش وزن همراه بوده و بره بهترین راندمان را از نظر تبدیل مواد غذایی به گوشت دارد. همچنین شرایط بازار مدت نهایی پرواربندی را برای یک دامدار مشخص می‌کند.

7-روش فروش دام‌های پرواری
دام ها در پایان دوره به فروش می‌رسند. اما ممکن است در برخی موارد دامدار در طول دوره بره‌هایی که رشد بیشتر داشته اند را به فروش برسانند. در بعضی اوقات چون دام رشد می‌کند، برای کاهش تراکم، دامدار تعدادی از دام ها را در وسط دوره می‌فروشد. بنابراین دامدار می‌تواند از یکی از این دو روش برای فروش استفاده کند:

1-فروش گوسفند به صورت زنده و سرپایی
الف: فروش گوسفند زنده در مراکز خرید و فروش
ب: فروش گوسفند در محل پرورش
2- فروش لاشه دام پس از کشتار

8-انتخاب نژاد مورد نظر برای پرواربندی
اقدامات لازم در طول مدت پرواربندی

1-اقدامات بهداشتی قبل از شروع پرواربندی:
الف: ضد عفونی جایگاه
ب: جلوگیری از تلفات دام ها
برای دام ها باید واکسیناسیون، حمام ضد کنه،‌ داروهای ضد انگل انجام شود.
ج: مبارزه با انگل‌های داخلی

2-پشم چینی دام‌های پرواری
عدم توجه به زمان مناسب پشم چینی و یا عدم پشم چینی باعث می‌شود که افزایش وزن مناسب حاصل نشود.
عارضه انگل در دام پرواری

به دلیل اینکه ممکن است دام ها به علت سرما و باران در بهاربند قرار نگیرند سم‌های آنها در محیطی مرطوب و نرم قرار می‌گیرد که این عامل سبب می‌شود رطوبت به زیر پوست و سم نفوذ کند و این عارضه را پدید آورد که در اصطلاح محلی به آن سوختگی سم می‌گویند که در پرواربندی سبب زخم شدن پوست داخل سم می‌شود.
خسارت اقتصادی حاصل از عارضه لنگش
1-حذف دام پیش از موعدمقرر
2- کاهش وزن

درمان عارضه لنگش
ابتدا دام را جدا کرده و سپس فضولات داخل سم را خارج نموده و سپس کمی‌کات کبود در آب ولرم حل کرده و توسط آن زخم را شستشو می‌دهیم و بعد از آنتی بیوتیک کلرامفنیکل استفاده می‌کنیم. پس ز آن دام به مدت یک هفته در محیط خشک و فاقد بستر نگه داری می‌شود.

راه‌های پیشگیری از عارضه لنگش
1-کاهش تراکم دام در واحد سطح
2-ریخت آهک خشک در کف جایگاه
3- جمع آوری فضولات هر هفته

تغذیه بره های پرواری
در دو هفته اول پرواربندی باید از تغذیه بره‌های با کنسانتره جلوگیری شود. زیرا باعث بیماری اسیدوز می‌گردد. مگر اینکه قبلاً از کنسانتره مصرف کرده باشند. لازم است در این مدت از علوغه با قابلیت هضم و پروتئین بالا استفاده شود. (شبدر یا یونجه). چون مواد معدنی شبدر و یونجه زیاد است باعث افزایش فشار اسمزی در روده بزرگ شده و دام را به اسهال می‌اندازد. برای جلوگیری از این عارضه بهتر است دام را 8% علوفه داد و 20% از علوفه خشبی نظیر کاه یا گندم یا جو داد. این عمل دو حسن دارد:

1-از اسهال و عوارض ناشی از آن جلوگیری می‌کند.
2-اگر از شبدر یا یونجه استفاده شود، در مراحل بعد چون از کاه گندم یا جو استفاده می‌شود بره ها به خوردن آن عادت کرده و نیازی به دوره عادت پذیری آنها نیست.

تغذیه کنسانتره در روز 15 پرواربندی توصیه می‌شود.( در اوایل 20g و در اواخر 1 kg مصرف کنسانتره زیاد و ناگهانی سبب کاهش اسیدیته شکمبه و اسیدوز می‌شود.

علائم اسیدوز( در 14-12 ساعت پس از مصرف مقدار زیاد کنسانتره بروز می‌کند).

بی اشتهایی،‌ مصرف زیاد آب در مراحل بعد مصرف آب متوقف می‌شود.

در اسیدوز حاد علائم به صورت زیر است:

توقف حرکات شبکیه، ‌اسهال زیاد، دل درد، دندان قروچه، لرزش ماهیچه ها، فرو رفتگی چشم ها، زمین گیر شدن، افزایش ترشح بزاق و کاهش شدید آب بدن.

درمان اسیدوز حاد
خورانیدن بی کربنات کلسیم و یا اکسید منیزیم به میزان 250-200 گرم توصیه می‌شود. خورانیدن آنتی بیوتیک برای توقف فرایند تخمیر برای تحریک فعالیت میکروبی شبکیه مصرف 200 گرم پروپیونات سدیم و 5/0 کیلو خمیر مایه به طریقه خوراکی پیشنهاد می‌شود.

پیشگیری: تغذیه تدریجی دام ها با مواد کنسانتره ای.

زمانیکه برای اولین بار پشت فرمان یک ماشین جدید می نشینید، چه کار میکنید؟ مطمئن می شوید که راحت هستید،

بقیه در ادامه مطلب...

امتیاز کاربران

سلطان محمود عزنوی و شاعر - سالها بود تو را می کردم

گویند سلطان محمود غزنوی جلوی پلکان قصر ایستاده بود که یکی از شعرای درباری(عوفی) را دید و از او خواست که وقتی سلطان پا به پله اول می‌گذارد مصراعی بگوید که سلطان حکم قتلش را بدهد و وقتی سلطان پا به پله دوم گذاشت مصراع دوم را چنان بگوید که نه تنها اثر مصراع اول را از بین ببرد بلکه شاعر را شایسته پاداشی گران کند و همینطور در ادامه ...

در این مقاله ، پدران و مادران عزیز می توانند محرم و نامحرم شناسی را با تصاویر و پوسترهای زیبای محرم و نامحرم برای مودکانشان آموزش دهند. کودکان با آموزش تصویری بیشتر انس می گیرند تا با گوشزد و حرف زدن.

بقیه در ادامه مطلب...

یکی از تصاویر محرم در سالهای اخیر، جمعی از دختران و زنانی هستند که با موهای بلوند که تنها قسمتی از آن با شال کوچک مشکی پوشیده شده است، پوست‌های برنزه و آرایش‌های غلیط در پیاده رو‌ها و خیابان‌های شهر حضور پیدا می‌کنند و به تماشای مراسم عزاداری می‌پردازند…

بقیه در ادامه مطلب...