ویتالین ازجمله این داروهاست که می توان آن را به راحتی از داروخانه ها تهیه کرد. این دارو را بیشتر پزشکان برای درمان بیماری های خاص تجویز می کنند اما کاربرد دوگانه آن و سخت بودن نظارت بر مصرف آن سبب ایجاد موجی از نگرانی ها میان کارشناسان شده است.
این نگرانی ها به ویژه هرچه به خرداد ماه و تیرماه و فصل امتحانات نزدیک می شویم شدت می یابد؛ چرا که بسیاری از دانش آموزان عادت کرده اند که از ریتالین برای بیدار ماندن در شب و درس خواندن استفاده کنند، درحالی که محققان اشاره دارند که ریتالین دارای عوارض بسیاری است و نه تنها باعث تقویت حافظه نمی شود که به تدریج باعث از بین رفتن حافظه نیز می شود. علاوه بر این ریتالین دارای اعتیاد روانی بسیار قوی است و از این رو ترک مصرف آن بسیار سخت است. به منظور آشنایی کامل با عوارض و اثرات سوء این دارو گفت وگویی با دکتر سعید صفاتیان، مدیرکل سابق درمان و بازپروری ستاد مبارزه با مواد مخدر انجام داده ایم که در پی می آید.
یکی از آسیب شناسان در مصاحبه ای با یکی از خبرگزاری ها به این نکته اشاره کرده بود که مصرف قرص ریتالین همزمان با فصل امتحانات میان دانش آموزان در حال افزایش است. این کارشناس به این مسئله نیز اشاره کرده که ریتالین خطرناک تر از مواد مخدری نظیر شیشه و کراک است و آثار سویی برای سلامت فرد دارد،
در مورد مشخصات این قرص و کارکرد آن توضیح دهید.مواد یا داروهایی که در زمینه درمان بیماری های روانی به کار می روند را کلا به دو دسته محرک و توهم زا تقسیم می کنند. قرص ریتالین زیر مجموعه مواد محرک قرار می گیرد. می توان گفت به دلیل آنکه به صورت صنعتی ساخته می شود استفاده از آن بین مصرف کنندگان رواج یافته است. مصرف ریتالین بیشتر میان جوانان رایج است. جوانان از این دارو یا ماده محرک به این دلیل استفاده می کنند که باعث بی خوابی آنان در طول ساعات شب می شود.
بحث مصرف ریتالین فقط در کشور ما افزایش نیافته است، چندی پیش در گفت وگو با یک محقق خارجی متوجه شدم که آمار مصرف ریتالین در سایر نقاط جهان نیز در حال افزایش است. جالب آنکه در سایر کشورها، جوانان با تصور اینکه ریتالین باعث بیدار نگه داشتن آنها و درس خواندنشان می شود، از این قرص مصرف می کنند؛
در واقع مصرف ریتالین در کشور ما و سایر کشورها دلیلی مشابه دارد اما آنچه مصرف کنندگان این دارو به آن نمی اندیشند این است که مصرف این قرص باعث نوعی فراموشی کوتاه مدت در فرد می شود که اغلب این عارضه از دید مصرف کنندگان پنهان می ماند. هفت تا هشت ساعت پس از مصرف ریتالین فراموشی به افراد دست می دهد. برخی از مصرف کنندگان ریتالین به من گفته اند که صبح روز بعد از مصرف داروجلسه امتحان متوجه شده ایم که بخشی از مطالبی را که فرا گرفته بودیم از یاد برده ایم. مصرف زیاد این دارو می تواند مدت فراموشی در فرد را حتی طولانی تر نیز کند.
وابستگی روانی به ریتالین تا چه اندازه است؟
ریتالین وابستگی زیاد به ویژه وابستگی روانی در فرد ایجاد می کند. پس از سه چهار بار مصرف ریتالین تغییرات هورمونی در هورمون های دوپامین و سروتونین فرد ایجاد می شود به ویژه بالا رفتن هورمون دوپامین در خون حالت سرخوشی ایجاد می کند و باعث می شود که فرد مصرف کننده به مصرف دائم و پی در پی ریتالین میل پیدا کند.
این دارو چه تأثیراتی بر مغز می گذارد؟
ریتالین بر قسمت های مختلف مغز اثر می گذارد؛ در واقع نتیجه تأثیر این دارو بر مغز سبب می شود که اختلالات روانی که به آنها اشاره کردم در فرد بروز کند. عموما داروهایی که بر مغز تأثیر می گذارند و حافظه را در طول زمان تخریب می کنند احتمال دارد در آینده زمینه ساز بروز آلزایمر در فرد شوند.
این دارو در داخل کشور تولید می شود یا در خارج؟
به دلیل مصرف دارویی در ایران، ریتالین در داخل کشور نیز تولید می شود. با اینکه این دارو در سطحی وسیع در دنیا تولید می شود پزشکان هنوز نحوه درمان فردی که دچار عوارض ریتالین شده را نیافته اند؛ به دلیل اینکه هنوز پروتکل های درمان درباره ریتالین نوشته نشده است. مواد مخدری نظیر شیشه نیز همین وضع را دارند و اگر فرد مصرف کننده به پزشک مراجعه کند و به وی بگوید دچار فلان عارضه ناشی از مصرف شیشه شده ام پزشک نمی داند به چه نحوی باید او را درمان کند. بنابراین وزارت بهداشت باید هرچه سریع تر اقدامی در جهت تدوین پروتکل درمان بیماری های ناشی از مصرف قرص های محرک انجام دهد.
می توان نتیجه گرفت که این دارو درصورت سوءمصرف می تواند باعث بزه شود؟
مواد محرک کلا میزان ارتکاب جرائم را بالا می برند، موارد خود زنی در افراد مصرف کننده این قرص ها بدون تجویز پزشک بسیار زیاد است. میزان ارتکاب جرائم خرد توسط این افراد بسیار بالاست. این موارد بیشتر به دلیل اختلال قضاوت که یکی از عوارض مصرف این دارو است، در افراد بروز پیدا می کند. در اینگونه موارد افراد خوب و بد را از هم تشخیص نمی دهند و به دلیل توهم ایجاد شده به اشتباه تصور می کنند که جرم، کاری خوب و ساده ای است که می توانند انجام دهند.
آیا معتادان به شیشه هم ریتالین استفاده می کنند؟
معتادان به شیشه زمانی که نمی توانند این ماده مخدر را پیدا کرده و بخرند به دنبال ماده محرک دیگری برای جایگزین کردن با شیشه می گردند، از این رو اغلب به ریتالین که همانند شیشه ماده ای محرک است رو می آورند چرا که متأسفانه به راحتی می توانند این قرص را از داروخانه ها تهیه کنند. اما معتادانی که ریتالین را جایگزین ماده مخدر مصرفی خود می کنند باید تعداد زیادی از قرص های ریتالین بخورند تا بتوانند به طور دقیق دوز مصرف موادی که به آن اعتیاد دارند را جایگزین کنند.
آیا اثر ریتالین نیز مانند شیشه است؟
پس از مصرف ریتالین نوعی احساس سرخوشی به فرد دست می دهد و در وی انرژی زیادی ایجاد می کند. معتادان متأسفانه به دلیل نیازشان به ماده محرک در یک بار مصرف ۱۰تا ۱۲عدد از این قرص ها را مصرف می کنند. البته افراد عادی که معتاد نیستند در روز یک عدد بیشتر مصرف نمی کنند چراکه بدن آنها به تعداد بیشتر نیاز ندارد.
متأسفانه علاوه بر در دسترس بودن، هزینه مصرف ریتالین پایین است و افراد می توانند بدون متحمل شدن هزینه زیاد آن را از داروخانه ها تهیه کنند. به همین دلیل ما در مورد ریتالین عموما با مشکل مواجهیم. جایگزینی ریتالین با قرص های توهم زا و محرک مانند جایگزینی ترامادول با مواد مخدر است. معتادان به هروئین جهت عدم مصرف این ماده مخدر در روز به میزان زیاد ترامادول مصرف می کنند. میزان وابستگی مصرف کنندگان قرص های روانگردان یا افراد عادی به ریتالین به تدریج بسیار زیاد می شود.
با عنایت به اینکه نظرات و پیشنهادات شما کاربران گرامی در بهبود خدمات رسانی پایگاه اینترنتی دی ال سل نقش کاملا موثری ایفا می کنند لذا صمیمانه از شما خواهشمندیم با عنایت به حدیث «مومن آیینه مومن است» ، شما نیز آیینه ما باشید و با یادآوری نقاط ضعف و قوت پایگاه اینترنتی دی ال سل، ما را از این امر محروم نفرمایید.
چند نکته مهم:
• نظرات شما پس از بررسی و بازبینی توسط گروه مدیریت برای نمایش در سایت منتشر خواهد شد.
• نظرات تکراری و تبلیغاتی، تائید نمی شوند و امتیازی هم به آنها تعلق نخواهد گرفت.
• در صورتی که نظر شما نیاز به پاسخ دارد، پاسخ خود را در ذیل همان موضوع دنبال فرمایید.